Başak Nur GÖKÇAM
Çiftlikten Sofralara diyerek süt değer zincirini entegre eden Sütaş, Türkiye’nin dört bir yanında dört entegre tesisi ile süt üretmeye devam ediyor. Marmara Bölgesinde Karacabey’de, İç Anadolu Bölgesinde Aksaray’da, Ege-Akdeniz Bölgesinde Tire’de ve Güney Doğu Anadolu Bölgesinde Bingöl’de entegre tesisi bulunan marka, günde 6.8 milyon paket süt üretip, dağıtıyor.
Bugüne kadar toplam 191 milyon dolarlık yatırımla Bingöl’de 3 bin 200 dekarlık alana entegre tesis kurduklarının bilgisini veren Sütaş Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Duygu Yılmaz, “Biz hep Doğu Anadolu’da bir yatırım hayata geçirmek istiyorduk çünkü orada bir boşluk vardı. Bunun altında yatan birçok etken var fakat bunların temelinde bu sahada süt üretebilen komşumuzun olmayışı yatıyor.
Temel amacımız ihracatımızı önceliklendirmek ve Azerbaycan’dan Suriye’ye kadar hiçbirinde olmayan süt üretimi ve hayvancılığı desteklemek. Coğrafi olarak oralara yakın olmak istediğimiz için de tercihimiz Bingöl oldu” dedi.
Bingöl’ün hayvancılığa çok müsait bir şehir olduğunun vurgusunu yapan Duygu Yılmaz, “Bingöl’ün tabii aynı zamanda balı da meşhur. Coğrafi işarete sahip. Biz de bu anlamda Bingöl’ümüze destek vermek için ‘Bingöl’den Sütaşkıyla’ dedik ve ballı süt geliştirerek, pazara sunduk. Yöresel tatlarımızı desteklemek adına Ar-Ge ekibimiz yerel peynir için de çalışmalarına devam ettiriyor” diye ekledi.
Ustalık eseri
Bingöl’deki tesisi ustalık eseri’ olarak tanımlayan Yılmaz, “Tesislerimizin tamamında kullanılan teknolojiler ve otomasyonlar aynı olsa da bu tesisteki verimlilik oranı hayli üst düzeyde. Açıkçası burada özellikle sürdürülebilirlik temelinde hareket ettiğimizi söyleyebilirim. Burada ambalaj dışında atık çıkmıyor. İneklerin karbon ayak izini düşürmek için onların gübrelerini biyogaz tesisimizde enerjiye dönüştürüyoruz.
Bu işlemi tesisteki sıyırıcılarla yapıyoruz. Buradan 98 bin Megawatt’ın üzerinde elektrik ve bir bu kadar da sıcak su ve buhar elde ediyoruz. Toplamda 200 bin Megawatt’lık yenilenebilir enerji üretiyoruz. Bu miktar tüm endüstriyel tesislerimizin elektrik ihtiyacının yüzde 88’ine karşılık geliyor. Sıcak su ve buhar ihtiyacımızın yüzde 20’sinden fazlasını kendimiz karşılıyoruz. Bu sayede çok önemli bir sera gazı tutulumu yapıyor ve döngüsel ekonomiye katkı sağlıyoruz” dedi.
Öğrencilere iş garantisi
Sütaş’ta çalışmaların odağında daha çok öğrenciye ulaşmak ve onların eğitim programlarını geliştirmenin yattığını belirten Duygu Yılmaz, “Bulunduğumuz şehirlerdeki üniversitelerin eğitim sistemine dokunmak için elimizden geleni yapıyoruz. Örneğin Bingöl’de bizimle de doğrudan ilgili olan veterinerlik, süt endüstrisi, zootekni gibi bölümlerde ilk 3’e giren öğrencilere hem burs veriyoruz hem de staj programına dahil ederek mezun olduklarında da iş garantisi veriyoruz” diye konuştu.
Henüz arzu edilen süt üreticisi yok
Türkiye’de yaklaşık 25 bin büyükbaş hayvanları olduğu bilgisini veren Sütaş Yönetim Kurulu Üyesi Duygu Yılmaz, “Bu bizim aldığımız sütün yaklaşık yüzde 10’una anca tekabül ediyor. Kalan sütü de her gün 20 bine yakın üreticiden topluyoruz. Bingöl üzerinde henüz bizim arzu ettiğimiz kadar süt üreticisi yok ama bu biz Aksaray’a gittiğimizde de böyleydi. Şimdi ise Aksaray’daki tesisimiz ülkenin en önemli süt üretim noktalarından biri oldu. Bingöl de zaman geçtikçe bu hale gelecek” dedi.
Bingöl’de bitkisel üretimle başladıklarını de belirten Yılmaz, “Hayvanların bütün kaba yemini Bingöl ve çevresindeki illerden alıyoruz ve yaptırıyoruz. Fakat onlarda da önce saha analizi yapılıyor, toprağın neye uygun olduğu araştırılıyor ve ekimler bu analizlere göre yapılıyor.
Biz geçen sene 250 milyon TL sadece bitkisel üretim için üreticilerimize ödeme yaptık. Ve bu esnada bölgedeki yetiştiriciye de kullanılan teknolojileri öğretmek için eğitimler verdik. Sürekli ekonomik etkileri konuşuyoruz belki ama buradaki sosyo-kültürel etki çok daha kritik öneme sahip. Hatta sosyal etki analizine göre köyden kente değil kentten köye göç yaşanması bekleniyor” dedi.
Hayvancılık dijitalleşiyor
Dijitalleşmenin en çok hayvancılıkta yaşandığını söyleyen Sütaş Yönetim Kurulu Üyesi Duygu Yılmaz, “Bizim en çok bilgi topladığımız alan çiftlikler. Hayvanlara dair tüm detaylar o verilerle raporlanıyor. Hayvanın hapşuruğundan, öksürüğüne kadar tüm detaylar raporlara işleniyor” dedi.
Satılmayan süt enerjiye dönüşüyor
Süt üretimi ve sonraki sürece ilişkin de bilgi veren Sütaş Yönetim Kurulu Üyesi Duygu Yılmaz, “Sütün sağıldıktan sonra 2 saat içerisinde 4 dereceye soğutulmuş bir yere atılması gerekiyor. Ondan sonra bizim tesise gelmesi gerekiyor ve 24 saat içerisinde de işlenmesi gerekiyor. Üretilen ve rafa giden sütün 7 gün içerisinde de tüketilmesi gerekiyor. Eğer satın alınmazsa biz onları geri topluyoruz ve onu enerji tesisimizde biyogaza dönüştürüyoruz. Geri dönenlerin oranı da yüzde 1” dedi.
Yatırımın bölgeye etkileri ne olacak?
Yatırımın Bingöl ve çevresine olan etkileri Prof. Dr. Erinç Yeldan ve Bölgesel Kalkınma Uzmanı Kâmil Taşçı tarafından yapıldı. İki yıl süren raporlamaya göre:
-Sütaş piyasa düzenleyici etkiye sahip olacak
-2019 yılında Bingöl ekonomisinde yüzde 14 olan tarım payı, 2033 yılında yüzde 2.5 kattan fazla artarak yüzde 36.8’e yükselecek
-Bingöl, Türkiye’de fert başı GSYH bakımından 73’üncü sıradaki konumundan, 35 sıra birden yükselerek 38’inci sıraya yükselecek
-Bingöl artık net göç veren iller arasında yer almayacak.
